Jakimi językami mówił Chrystus?

Koczownicy ze szczepu Abrahamowego przybyli do Palestyny, porozumiewali się prawdopodobnie dialektem semickim zbliżonym do babilońskiego z dolnej Mezopotamii. Ponieważ redakcja świętej Księgi została niemal w całości dokonana w Judei, tamtejszy język hebrajski wyparł inne, rywalizujące z nim dialekty. Aż do wysiedlenia do Babilonii językiem codziennym, powszechnie używanym był zatem hebrajski. W synagogach czytano Prawo po hebrajsku, modlono się po hebrajsku. 

Nie ulega wątpliwości, że Chrystus znał język hebrajski. Św. Łukasz ukazuje nam Go w synagodze, gdzie podano mu księgę Izajasza proroka, którą czytał bez najmniejszego trudu. Jest rzeczą jednak pewną, że na cod dzień w swoich naukach Chrystus używał innego języka - aramejskiego. Język ten nie był bynajmniej zniekształcony hebrajskim, rodzajem społecznej gwary, którą Żydzi mieli jakoby przynieść z niewoli babilońskiej. Aramejski jest językiem równie oryginalnym jak hebrajski. 

W czasach Chrystusa język aramejski był językiem znacznie bardziej rozwiniętym od hebrajskiego, bardziej giętkim, lepiej nadającym się do oddawania niuansów w opowiadaniu i do wyrażania myśli. W samej wymowie istniały spore różnice. Sposób mówienia Galilejczyków musiał być inny od mieszkańców Jerozolimy, skoro podczas tragicznej nocy Wielkiego Czwartku rozpoznano po wymowie, że Piotr należy do ,,bandy" Chrystusa. Same Ewangelie dostarczają wielu dowodów, że język aramejski był w użyciu codziennym. 

Mniej więcej cztery wieki po Chrystusie wśród rabbich przyjął się zwyczaj nauczania już nie w języku  hebrajskim, lecz aramejskim. Do naszych czasów przetrwał jeszcze w Mezopotamii wschodni język aramejski, a właściwie języki aramejskie. Jedną z jego odmian jest liturgiczny język chaldejski. 

Hebrajski i aramejski nie były jedynymi językami, których używano w Palestynie przed dwoma tysiącami lat. Można się o tym przekonać czytając w opisie procesu Chrystusa, że Poncjusz Piłat kazał umieścić na krzyżu napis ,,król żydowski" w trzech językach: hebrajskim, greckim i łacińskim. Czy Chrystus znał język grecki? Nie jest to zupełnie pewne. W Jego naukach nie ma ani jednego cytatu greckiego. Lecz gdy Poncjusz Piłat ,,przesłuchuje" Chrystusa widzimy, że tłumacz nie był potrzebny, a jest rzeczą mało prawdopodobną, aby rzymski prokurator zadał sobie trud poznania języka podwładnych.