Dowody rzetelności Biblii
Większość archeologów, którzy kopią w ruinach starożytnych miast biblijnych, nie ma na celu udowadniania prawdziwości Biblii. Argumentują, że zapisy historyczne nie mogą dowodzić najważniejszych nauk Biblii, takich jak istnienie Boga. Archeolodzy poszukują jedynie wskazówek co do tego, jak wyglądało życie w czasach biblijnych. Czasem jednak trafiają na dowód, który wspiera historię Starego Testamentu, taką, jak przytacza ją Biblia.
Oto kilka przedstawionych najsłynniejszych odkryć, w kolejności wydarzeń i czasów biblijnych, jakich dotyczą.
Pierwsza pozabiblijna wzmianka o Izraelu
Pierwsza znana wzmianka o Izraelu to przechwałki faraona Egiptu: ,,Izrael został zniszczony". Tym chwalącym się faraonem jest Merenptah. Napis wykuty na obelisku z czarnego marmuru, o wysokości ponad dwóch metrów - zlecił król dla upamiętnienia swego rzekomego zwycięstwa nad wrogami w Kanaanie, w tym nad Izraelitami. Pomnik znajdujący się obecnie w Muzeum Egipskim w Kairze, został postawiony w Tebach w Egipcie około 1210r. przed Chr. Było to zatem po wyjściu Izraelitów z Egiptu i przybyciu do Kanaanu, być może w epoce sędziów. Ten dowód wspiera biblijną opowieść o Wyjściu, która mówi, że Izraelici uciekli z Egiptu i osiedlili się w regionie, który dziś obejmuje Izrael i części sąsiednich krajów arabskich.
Inny król chwali się zwycięstwem nad Izraelitami
W 1868 r. wędrowni pasterze w Jordanii znaleźli kamienny pomnik przypominający nieco płytę nagrobną, o wysokości trochę ponad metr. Słowa wyryte w czarnym kamieniu, znanym dziś jako stela Meszy, opiewają podboje króla, który twierdzi, że ,,całkowicie, na zawsze zniszczył" potomków ,,Omriego, króla Izraela". Omri był ojcem króla Achaba, pierwszym z trzypokoleniowej dynastii władców izraelskich. Biblia potwierdza, iż Mesza kierował swoim narodem, Moabitami (obecnie teren Jordanii), w walce przeciw Joramowi, wnukowi Omriego i ostatniemu władcy z dynastii Omriego. Joram najechał Moab, żeby stłumić bunt w tym sąsiednim kraju, który płacił mu podatki. Jednak wojska Izraelitów zostały odepchnięte (2 Krl 3,27). Wbrew przechwałkom Meszy, Joram nie został zabity podczas ucieczki, ale zginął w późniejszym zamachu stanu. Stela Meszy, pochodząca z IX w. przed Chr., potwierdza relację Biblii o dynastii Omriego i zwycięstwie Meszy nad siłami Izraelitów pod wodzą potomka Omriego.
Uwięziony Ezechiasz
Biblia mówi, że król asyryjski, Sennacheryb, najechał królestwo izraelskie Judy, zdobył wszystkie ufortyfikowane miasta, a potem otoczył Jerozolimę, stolicę, gdzie mieszkał król Ezechiasz. Dodaje, że nagle, pewnej nocy wojsko asyryjskie uciekło po tym, jak Anioł Pański wszedł do obozu asyryjskiego i zabił tysiące żołnierzy (2 Krl 19). Inna wersja tego najazdu została zapisana na rozkaz Sennacheryba w jednej z najlepiej zachowanych inskrypcji starożytnego Bliskiego Wschodu: na sześciobocznym słupie glinianym pokrytym pismem klinowym. Obelisk Sennacheryba opisuje osiem jego kampanii wojskowych, w tym tę, w której oblegał Jerozolimę. Poniżej zamieszczono fragmenty z opisu kampanii judejskiej w 701 r. przed Chr.
Co do Ezechiasza z Judy, który nie podał się memu jarzmu:czterdzieści sześć z jego silnych, otoczonych murami miast oraz niezliczone małe miasteczka w ich rejonie zrównałem z ziemią za pomocą taranów, sprowadziłem wieże oblężnicze oraz atakowałem je z piechotą [...] w końcu obległem je i zdobyłem [...]. Samego [Ezechiasza], uwięzionego jak ptakt w klatce, zamknąłem w Jerozolimie, jego królewskim mieście. Sennacheryb potwierdził biblijną relację o tym, jak zajął ufortyfikowane miasta judejskie i otoczył Jerozolimę. Nie utrzymywał jednak, że podbił Jerozolimę.
Cyrus uwalnia więźniów politycznych
Kiedy perski zdobywca, Cyrus w 539 r. przed Chr. pokonał Babilon i założył imperium perskie, wydał dekret, który uwalniał wszystkich przesiedleńców imperium babilońskiego. Druga Księga Kronik i Księga Ezdrasza mówią, że byli wśród nich Żydzi, którzy przetrwali najazd ich kraju, kiedy w 586 r. przed Chr. Babilończycy zrównali z ziemią miasta Judy - w tym Jerozolimę - a tych, którzy przeżyli, zabrali ze sobą jako zdobycz wojenną. Gliniany walec, zapisany pismem klinowym i datujący się na okres panowania Cyrusa, potwierdza, że podbił on Babilon i uwolnił wszystkich jeńców babilońskich, żeby mogli wrócić do ojczyzny, odbudować Świątynię i czcić swego Boga. ,,Wróciłem do sanktuarium po drugiej stronie rzeki Tygrys - przybytków, które przez długi czas były ruinami - wizerunków, jakie kiedyś tam przebywały, i ustanowiłem dla nich trwałe sanktuaria. Zebrałem też wszystkich ich dawnych mieszkańców i wrócili do swych domów". Ponadto Cyrus prosił tych ludzi i ich bogów, żeby modlili się za niego: ,,Niech wszyscy bogowie których przywróciłem w ich świętych miastach, proszą [moich bogów] Bela i Nabu o długie życie dla mnie". Jak mówi Biblia po dekrecie Cyrusa wielu Żydów wróciło do rodzinnego kraju i zaczęło odbudowywać Jerozolimę i jej Świątynie.