GÖBEKLI TEPE
Nazwa Göbekli Tepe znaczy ,,Wzgórze Pępka", czasem jest również tłumaczone jako ,,Brzuchate Wzgórze".Gobekli Tepe jest najstarszym ma całym świecie dziełem monumentalnej architektury. Tak uważają archeolodzy. Na terenie dzisiejszej Turcji znajduje się najstarsza świątynia świata. Tajemnicze odkrycie podważa wiele hipotez naukowych. Dawniej sądzono, że ludzie zaczęli budować miejsca kultu dopiero, gdy porzucili koczowniczy tryb życia. Miało to mieć miejsce podczas tzw. rewolucji neolitycznej, kiedy to ludzie przerzucili się z koczowniczego trybu życia na tryb życia osadniczy około 10 000 lat p.n.e.
Sankturium odkryte w Göbekli Tepe jest jednak starsze. Dolne warstwy odkrytej świątyni są datowane na co najmniej 11 000 lat p.n.e. Starsze są niż wynalezienie przez człowieka rolnictwa i początek hodowli zwierząt. Odkrycie to jest przełomowe, ponieważ jak dotąd badacze uważali, że społeczności preneolityczne nie znały jeszcze ceramiki, metalurgii, czy pisma. Według badaczy człowiek z okresu neolitu (epoki kamienia) nie był zdolny do długoterminowego planowania oraz złożonego podziału pracy i zarządzania.
Według archeologów badających ruiny dawnej świątyni ludzie tej epoki byli lepiej zorganizowani niż dotąd uważają naukowcy. Społeczność, która przyczyniła się do budowy znała już podział pracy, ponieważ tworzenie megalitów to specjalistyczna praca. Osoby, które były zaangażowane w budowę byli w stanie transportować ciężkie kamienne bloki oraz ustawiać je, co znaczy, że musieli już posiadać jakąś wiedzę inżynieryjną.
Odkryta świątynia składa się z megalitycznych słupów (filarów w charakterystycznym kształcie litery T) połączonych ścianami i tworzących koliste kompleksy. Fascynujące są tam również zdobienia świątynnych reliefów. Wizerunki przedstawiają dzikie świnie oraz sępy.
Graham Hancock w swojej książce ,,Magowie Bogów" tak opisuje pewne fragmenty świątyni: Dwa centralne filary tej budowli łączy wiele podobieństw, ale są też różnice. Na przykład na wschodnim filarze znajduje się niemal naturalnej wielkości wizerunek lisa wyrzeźbiony w wypukłym reliefie na prawym boku. O ile pas zachodniego filaru nie ma żadnej dekoracji poza klamrą, pas wschodniego jest ozdobiony intrygującym motywem zawierającym szereg glifów przypominających łacińskie litery C i H.
Większość filarów ma kształt litery T o są bogato zdobione. Filary są pokryte wizerunkami ptaków, owadów i zwierząt, ma się wrażenie jakby ładunek Arki Noego został uwieczniony w kamieniu: gazele, węże, pająki, lew, dzikie bydło itp.
W Gobekli Tepe jest wiele rzeźb lisów. Lis był dominującą konstelacją w czasach Babilonii. Gwiazda lisa była związana z dwoma bogami - Errą ,,skwarem" i Nergalem bogiem wojny, plag i śmierci. Według badacza Gavina Whit'ea lis był zwiastunem nadchodzącej katastrofy.
Odkrycie Göbekli Tepe dowodzi, że jego twórcy posiadali nadzwyczajną zdolność obróbki kamienia i rzeźbienia w nim. To odkrycie całkowicie podważa współczesną teorię o tym, że człowiek ewoluował i z biegiem lat nabywał coraz większej mądrości.