Religia minojska
Na Krecie powstała pierwsza cywilizacja europejska. Przyjmuje się, że trwała około ośmiuset lat: od wybudowania pierwszych pałaców około 2000 p.n.e aż do najazdu Dorów około 1150 p.n.e. Około 1500 roku p.n.e południową część Morza Egejskiego dotknęło wielkie trzęsienie ziemi, które spowodowało zapadnięcie się wyspy Thiry (Santoryn) na Krecie natomiast doprowadziło do poważnych zniszczeń i osłabienia państwa. Pięćdziesiąt lat później doszło do inwazji ludów greckich z niedalekiego Peloponezu. Od tego momentu z rodzimą kulturą kreteńską zaczęły mieszać się wpływy mykeńskie (wczesnogreckie).
Wiadomości na temat cywilizacji kreteńskiej epoki brązu, zwanej także kulturą minojską (nazwa pochodzi od króla Minosa), pochodzą przede wszystkim ze źródeł archeologicznych. Na początku XX wieku archeolog Arthur Evans odkopał w Knossos ruiny dawnego pałacu, a także naczynia i przedmioty codziennego użytku. Evans odkrył również tabliczki zapisane dwoma rodzajami pisma, A i B. Starsze pismo tzw. linearne A, nie zostało odczytane, natomiast późniejsze , sylabiczno - hieroglificzne, zwanym linearnym B, odczytali badacze John Chadwick i Michael Ventris w 1953 r.
Odnalezione źródła podkreślają, że w wierzeniach Kreteńczyków dominował boski element żeński. Nie wiadomo, czy było to jedno bóstwo żeńskie przejawiające się pod wieloma postaciami, czy wiele bóstw. Bez względu na to, jaka padłaby odpowiedź, można określić funkcje tego bóstwa. Miało ono cechy bogini rządzącej niebem i ziemią, deszczem i wiatrem. Było ponadto źródłem władzy królewskiej i odgrywało rolę opiekunki pałacu. Czczona przez Kreteńczeków bogini patronowała płodności: była opiekunką stad i dawczynią plonów.
Ze świadectw dostępnych pod koniec XX wieku można ustalić kilka symboli charakrerystycznych dla wyobrażeń religijnnych Kreteńczyków. Najczęściej pojawiającym się znakiem są święte rogi, utożsamiane z rogami byka. Ustawiano je w sanktuariach, wieńczono nimi dachy pałaców, budowli kultowych, mury świętych okręgów i ołtarze. Rogi nie musiały być związane z jednym bóstwem, lecz stopniowo wnikały do symboliki państwowej jako święty znak boga lub bogini roztaczającego pieczę nad władcą i państwem.
Także przedstawienie byka było wszechobecne w kulturze minojskiej Krety: znaleziono je na freskach, pieczęciach i naczyniach. Byk pojawiał się także w mitach związanych z Kretą, między innymi: Zeus zamieniony w byka i Minotaur (syn Pazyfae, żony króla Minosa i byka zesłanego przez Posejdona). To symbol mocy i płodności - kojarzono go z męską wojowniczością oraz z odradzającym się męskim bogiem wegetacji.
Inny przedmiot i znak charakterystyczny dla religii i kultury kreteńskiej stanowiła podwójna siekiera zwana labrysem. Występowała ona najczęściej w pobliżu bóstw kobiecych. Miała symbolizować połączenie niebios z ziemią. Z labrysem wiązało się przedstawienie i nazwa labiryntu. W znacznie późniejszych, bo greckich miastach nazywano tak wielką budowlę o skomplikowanych korytarzach, w której wnętrzu został zamknięty Minotaur. Nazwa "labirynt" kojarzona z emblematem prostokąta zawierającego koncentryczne linie znana jest dopiero z Pompei. Symbol ten powszechnie wykorzystywano w średniowieczu jako przedstawienie trudnej drogi duszy chrześcijanina do Boga.
Miejscami kultu Kreteńczyków były najpierw jaskinie i kręgi kamienne na szczytach gór, a następnie domowe lub pałacowe kapliczki, a nawet małe świątynie. Oddawano tam cześć bóstwo pod postacią kamienia lub pala. Wiadomo, że istniała grupa kapłanek i kapłanów. Obrzędy polegały na składaniu ofiar, przede wszystkim bezkrwawych (płody rolne, owoce, kwiaty, cenne przedmioty); rzadziej składano ofiary krwawe - z byka lub kóz. Minojczycy mogli przyzywać boga za pomocą trąby, znali też tańce kultowe. Gest czci oddawanej bóstwu polegał na dotknięciu czoła pięścią prawej ręki.
Wiele wskazuje na to, że na Krecie istniała silna wiara w indywidualne przetrwanie duszy zmarłego po śmierci. W najwcześniejszym okresie kultury minojskiej zmarłych grzebano w dużych grobach kopułowych, a także w jaskiniach. Później chowano ich w mogiłach kilku - lub jednoosobowych.