Bazyliszek
Jego oddech potrafi rozsadzić skały, spojrzenie powoduje, że lwy uciekają, a krew pali ziemię jak najsilniejsza trucizna. Opowieści na temat Bazyliszków, wyjątkowych gadów z niezwykłymi zdolnościami, pochodzą z Afryki Północnej i tą drogą również z karawanami handlowców dotarły do basenu Morza Śródziemnego. Pierwsze ustne opowieści o Bazyliszku z trudnością datuje się najwcześniej na okres 2000 lat przed Chrystusem.
Pierwsze zapisy znane są nam dopiero z greckiej książki Historia naturalis (77r.). Podczas gdy opis Bazyliszka, przynajmniej według tubylczych Berberów (pierwotnych mieszkańców Afryki Północnej), o wiele bardziej przypomina potężnego węża z ludzką głową, a nie niepodobnego do egipskiej bogini kobry Wadżet, starożytni Grecy znali Bazyliszka trochę pod inną postacią. Wspólne cechy z wyjątkiem wielkości dają odczuć, że autor jednego z pierwszych bestariuszy, Pilniusz Sekundus Gajusz (23 -79), miał do dyspozycji tylko młode świeżo wyklute jaja. Opisuje je jako około 40 cm wężyka z niezwykłą rogową koronką na głowie. Do tego opisu nie pasuje żaden ze współcześnie żyjących gadów.
Udowodnione historycznie opowieści pochodzą z Cyrenajki, z dzisiejszej Libii, z okresu kiedy została tutaj na stałe rozlokowana legia rzymska. Podobno żołnierze rozłościli na pustyni niebezpieczne stworzenie tym, że podczas zakładania obozu wypalili glebę, aby odstraszyć wszystkie jadowite węże. Jednak opowieść wspomina też o tym, że wiele nocnych straży zapłaciło za ten czyn życiem. Rano podobno znaleziono ich martwych, zupełnie sztywnych, z oczami wytrzeszczonymi ze strachu. Znaleziono rzekomo pozostałości skóry węża świadczą o obecności dorosłego bazyliszka.
Bazyliszek według legend potrafi kontrolować wszystkie gady w swoim kręgu. Na przykład kobry podczas swojego tańca godowego plączą się i przepychają, czym prawdopodobnie oddają hołd swojemu władcy - Bazyliszkowi.
Grecki filozof Claudius Aelianus (175 - 235) w swoim utworze De Natura Animalium o wiele bardziej skupia się na praktycznych zdolnościach tajemniczego zwierzęcia. Stwór z głową koguta, jak jest nazywany z powodu swojej koronki bądź też grzebienia na głowie, ma odpędzać jadowite wężę i pająki. W świątyni Apollona w Grecji spalona skóra bazyliszka wykorzystywana jest właśnie do tego celu.
Drugie średniowieczne źródło Anomalia nobilis, też mówi o śmiertelnie niebezpiecznym gadzie, który zamieszkuje pustynie ziemi świętej, Izraela. Patrzenie na niego wywołuje szaleństwo bądź straszne odrętwienie. Ludzie na jego widok dosłownie kamienieją. Dawne legendy mówią, że młode bazyliszki boją się tylko lisów i łasiczek, które potrafią się z nimi rozprawić.
W literaturze alchemicznej powtarza się cytat, że srebro można zamienić w złoto używając krwi bazyliszka. Bazyliszek na świat przychodzi jako brązowe bądź zielone jajo. Współczesna nauka zna tylko jedno stworzenie o tym imieniu Basiliscus plumifrons, a więc bazyliszek zielony.
W Biblii znajdziemy fragmenty o bazyliszku: ,,Wylęgają jaja bazyliszka i przędą pajęczynę;kto spożywa ich jaja ginie, a gdy się je stłucze, wypełznie z nich gad".
Wyobrażenie Bazyliszka według Ulissego Aldrovandi z książki Serpentum et draconum historia (1629)